Le céimeanna is féidir linn a ghlacadh chun muid féin a chosaint.
Éilis Ní Mhurchú
Tá an teicneolaíocht tar éis teacht ar bhealach fada le 20 bliain anuas. Nuair a thosaigh an teicneolaíocht, ní raibh sé de chumas aige mórán a fháil amach fút, ní raibh a fhios aige ach do ainm. Na laethanta seo, leis an dul chun cinn atá déanta ag an teicneolaíocht, tá níos mó eolais ag do theicneolaíocht fút ná mar a cheapfá. B’éigean dúinn ár gcuid faisnéise agus sonraí pearsanta a íobairt chun an teicneolaíocht nua agus fheabhsaithe seo a fháil. Anois tá ár bpríobháideacht i mbaol i gcónaí mar gheall ar ollbhailiú sonraí, ach conas a bhfuil an méad sin ar eolas ag comhlachtaí móra fúit?
Déantar teicneolaíocht sna laethanta seo chun do ghuth a aithint trí mhicreafón, chun d’airde agus do chuma a thomhas, chun do eitneachas, do réamhchlaonadh gnéasach agus do reiligiún a bheith ar eolas aige, chun do bhithmhéadracht a bheith ar eolas aige trí ghléas a chaitheann tú, do chuardach idirlín, do stair chuardach, do áit agus do idirbhearta airgeadais i measc rudaí eile.
Déanann na comhlachtaí móra é seo chun tuiscint níos fearr a fháil ar a gcuid custaiméirí, díriú ar chustaiméirí nua, brabúis a mhéadú, a straitéis ghnó a fheabhsú i measc rudaí eile. Chomh maith le sin, bailíonn siad an fhaisnéis seo go léir chun clón fíorúil díot a chruthú. Ansin úsáideann gnólachtaí é chun duine fíorúil a chruth a bhfuil díreach mar an gcéanna leatsa. Ag baint úsáid as an duine fíorúil seo, bíonn siad in ann do ghluaiseachtaí a thuar, cad is maith leat agus cá gcaithfidh tú do chuid airgead.
Cad iad na contúirtí a bhaineann leis seo?
Leis an bailiú de faisnéise pearsanta seo, tá an baol ann go gcuirfí an fhaisnéis atá stóráilte ag na gnólachtaí seo i gcontúirt nó go gcaillfí í. Mar thoradh air seo, tá an baol ann go bhféadfaí ionradh a dhéanamh ar ár bpríobháideacht aon am ar bith.
Bíonn an bailiúchán sonraí seo ag dul ar aghaidh i gcónaí agus níl aon bhealach ann chun é a sheachaint. D’fhéadfá aontú le beartais nuair a bhíonn aip á íoslódáil agat, b’fhéidir go n-aontófá go stórálfaí do chuid faisnéis i ngan fhios duit agus tú ag cruthú cuntais ar láithreáin ghréasáin. Cé nach raibh tú ar an eolas go bhfuil cead ag na gnólachtaí sin do chuid faisnéis a bhailiú, mar go d’aontaigh tú leis, tá sé go hiomlán dlíthiúil. Tá fós riosca mór ag baint le sonraí a bhailítear de réir dlí. Tá gnólachtaí ann a bhfuil ag díol an eolas seo ar an mhargadh do aon gnólacht a bhfuil ag iarraidh é a úsáid chomh maith.
Na cineálacha sonraí a bhailíonn gnólachtaí:
- Sonraí pearsanta:
Uimhreacha Slándála Sóisialta, inscne, do sheoladh IP, ‘Cookies’, agus IDanna feiste.
2. Sonraí rannpháirtíochta:
Idirghníomhaíonn tomhaltóirí le suíomh Gréasáin gnó, aipeanna -Na meán sóisialta, ríomhphoist, fógraí íoctha agus bealaí seirbhíse do chustaiméirí.
3. Sonraí iompraíochta:
Idirbheartaíochta mar shampla: stair cheannaigh, faisnéis faoi úsáid táirgí, ghluaiseacht luch.
4. Sonraí dearcaidh:
Shásamh tomhaltóirí, critéir ceannaigh.
(2020)
Chun é seo a thuiscint níos mó, féachfaimid ar dhá comhlachtaí a bhailíonn agus a stórálann ár sonraí pearsanta: ‘Fitbit’ agus ’23andMe’.
Fitbit
íomhá ag taispeáint lógó don comhlacht Fitbit
Is rianaitheoir aclaíochta é Fitbit a sholáthraíonn an-chuid faisnéise míochaine úsáideach don úsáideoir. Tháinig sé go dtí an mhargadh sa bhliain 2008. Is féidir leis an úsáideoir an t-eolas seo a fheiceáil trí úsáid a bhaint as a bhfeistí. Is féidir leis na rudaí seo a leanas a thaispeáint:
- Na céimeanna a ghlacann tú i rith an lae.
- Taispeánann sé an fad a thaistealaíonn tú (GPS).
- Na calraí a dholann tú a rianú
- An fad a chodlaíonn tú i rith na hoíche.
- Do cháilíocht codlata
- Do ráta croí a thomhas.
….I measc go leor rudaí eile.
Is bealach é an Fitbit do dhaoine, rochtain a fháil ar a gcuid faisnéise sláinte pearsanta féin ach cé eile a bhfuil rochtain ar an eolas seo? A lán daoine.
Is é an rud iontach faoin ghléas seo ná nach bhfuil gá don úsáideoir dul chuig an dochtúir chun a chodladh a sheiceáil nó chun a ráta croí a sheiceáil. Cé gur buntáiste é seo, tá míbhuntáistí ag baint leis freisin. Dá rachfá chuig an ospidéal, bheadh príobháideacht dochtúra / othair nó príobháideacht othair i bhfeidhm chun do chuid faisnéis a chosaint. Nuair a úsáideann tú Fitbit, níl do chuid faisnéise príobháideach. Ach conas?
Chuir an tAcht um Iniomparthacht agus Cuntasacht Árachais Sláinte (HIPAA) na rialacha seo go léir le chéile maidir le príobháideacht ár gcuid faisnéise míochaine a chosaint. Áfach, toisc gur scríobhadh é i 1996, sula raibh aon gléas mar Fitbit ar fáil, ní chlúdaíonn sé ach faisnéis othar a choinníonn soláthraithe sláinte, árachóirí agus tithe imréitigh sonraí go dtí an bhliain 2015. Mar seo, ó a bhunadh Fitbit sa bhliain 2008 go dtí 2015, ní raibh sé mídhleathach go raibh Fitbit in ann do chuid faisnéise a stóráil agus a roinnt. Anois níl cead acu do chuid sonraí sláinte a chóiméad ach cad faoin eolas ar fad eile?
Deirtear i mbeartas príobháideachta Fitbit faoi láthair, má iarrtar Fitbit, go dtabharfaidh sé “fógra do úsáideoirí atá bainteach leis sula n-aistreofar aon fhaisnéis phearsanta chuig aonán nua”.
Is féidir do chuid faisnéise pearsanta a úsáid i do choinne i gcúirt dlí, seo a tharla do Chris Bucchere, fear ón Meiriceá a mharaigh coisithe aosta agus é ag rothaíocht. D’úsáid ionchúisitheoirí a chuid sonraí óna rianaithe folláine GPS chun a thaispeáint go raibh sé ag rothaíocht ró-thapa roimh an timpiste. Tháinig a ghléas rianaithe pearsanta chun bheith ina phíosa fianaise ina choinne féin mar gheall ar easpa príobháideachta. (HuffPost is now a part of Verizon Media, 2020)
Cé gur dea-scéal é seo do cheartas an tsean-duine, mar thoradh air sin fuair Chris an pionós sé bliana i bpríosún.
Sa bhliain 2019 cheannaigh Google Fitbit agus tá sé seo ábhartha mar níl a fhios againn an bhfuil Google ag baint leasa as ár gcuid faisnéise pearsanta a rianaíonn Fitbit.
space
23andMe
Is éard atá i gceist le tástáil DNA ná níos mó a fháil amach ná mar a bhí a fhios agat fút féin. Ach uaireanta má fhionnann tú an fhaisnéis seo d’fhéadfadh sé go gcosnódh sé do phríobháideacht duit – do phríobháideacht féin nó príobháideacht duine eile.
An é fíorchuspóir 23andMe do chuid sonraí pearsanta a fhruiliú?
Thosaigh 23andMe ag tairiscint tástáil ghéiniteach díreach leis an tomhaltóir sa bhliain 2006. Soláthraíonn custaiméirí sampla tástála seile atá géinitíopáilte agus cuirtear na torthaí ar líne. Tá siad tar éis 12 milliúin cinn a dhíol thar fud an domhan. (About us – 23andMe, 2020)
I Meiriceá, tá imní ar an FDA faoi chruinneas tástálacha 23andMe ó thaobh na tuairiscí sláinte de. Síleann siad nach bhfuil 23andMe ag úsáid an táirge don fheidhm a dheireann siad go bhfuil acu, agus nach dtuigeann an 23andMe fíorchontúirtí a dtáirge. Níl sé i gceist go príomha gur táirge leighis í an táirge seo.
Is táirge é atá i gceist le bheith ina n-oibríocht ollmhór bailithe faisnéise i ngan fhios don phobal.
D’fhéadfá smaoineamh nach bhféadfadh sé sin a bheith i gceist ach níor cheapamar é sin freisin go bhféadfadh Google a inneall cuardaigh a úsáid chun faisnéis a bhailiú nó chun ár gcuid sonraí a stóráil, ach tharla sé. Rud suimiúil faoi sin ná go bhfuil duine de bhunaitheoirí 23andMe, Anne Wojcicki, pósta faoi láthair le Sergei Brin, bunaitheoir Google.
Stóráiltear gach ceist chuardaigh a chuirtear isteach ina ríomhairí ar feadh tréimhse éiginnte. In éineacht le faisnéis a bailíodh ó ‘cookies’ a chuireann Google inár mbrabhsálaithe, mar aon le sonraí pearsanta a thógtar ónár crua-earraí ríomhaire agus ónár líonraí, agus an faisnéise go léir a bhfuilimid sásta a roinnt leis na meáin shóisialta, is léir go bhfuil stóráil data anois mar an príomhfhócas atá ag Google.
“Ní hé an aidhm anseo airgead a dhéanamh ón táirge a dhíol, cé go bhfuil an táirge riachtanach chun na sonraí bunleibhéil a fháil,” a dúirt Patrick Chung, ball boird 23andMe, le FastCompany. “Nuair a bhíonn na sonraí agat, is é [an comhlacht] an Google den gcúram sláinte pearsantaithe”. (23andMe: Most Innovative Company | Fast Company, 2020)
Cad ba mhaith le 23andMe a dhéanamh leis na sonraí sin go léir?
Tá a lán taighde míochaine á dhéanamh acu. Tá sé ag déanamh anailíse ar a bhunachar sonraí géanóm, chomh maith le faisnéis a thugann oibrithe deonacha dóibh fúthu féin, chun naisc ghéiniteacha fhéideartha le tréithe daoine a fháil.
Tá sé de cheart ag 23andMe do chuid faisnéise pearsanta – do ghéanóma san áireamh – a úsáid chun tú a chur ar an eolas faoi imeachtaí agus chun iarracht a dhéanamh táirgí agus seirbhísí a dhíol duit.
Is cúis mhór imní é seo mar níl a fhios againn cé a d’fhéadfadh leas a bhaint as ár gcuid faisnéise pearsantaithe mar shampla: gnólachtaí árachais agus gnólacht cógaisíochta. D’fhéadfaí ár gcuid faisnéise a úsáid chun táirgí / seirbhísí a dhíol leat nó chun táirgí / seirbhísí a dhiúltú duit.
Cad é beartas príobháideachta 23andMe?
“Ní dhíolfaimid, ní léasaimid ná ní ligfimid ar cíos do chuid faisnéise ar leibhéal aonair le tríú páirtí ar bith nó le tríú páirtí chun críocha taighde gan do thoiliú sainráite. Mar sin féin, úsáidimid agus roinnimid faisnéis chomhiomlán le tríú páirtithe d’fhonn forbairt ghnó a dhéanamh, taighde a thionscnamh, ríomhphoist margaíochta a sheoladh chugat agus ár seirbhísí a fheabhsú” (https://www.23andme.com/en-eu/privacy/)
Cé go ndeir 23andMe go roinnfidh sé faisnéis áirithe faoi ghéanóim úsáideoirí le tríú páirtithe, deir sé nach ndíolfaidh sé d’fhaisnéis ghéiniteach phearsanta gan do thoiliú.
Deich mbliana go leith ina dhiaidh sin, tá beartas príobháideachta Google foclaíochta go ceardaí, ag athrú an fhocail “toiliú” ionas go mbeidh sé ann i bhformhór na gcásanna. D’aontaigh an chuideachta, áfach, gan a nochtadh gur homaighnéasach tú nó go bhfuil galar croí ort gan do thoiliú. Thaispeáin Google arís agus arís eile go bhfuil sé sásta a chuid geallúintí a bhriseadh agus neamhaird a dhéanamh dá rialacha príobháideachta féin nuair a oireann sé dóibh. (Seife, 2020)
Ar cheart dúinn muinín a bheith againn i 23andMe?
Má bhain do ghaolta úsáid as an tseirbhís seo tá a gcuid sonraí i mbunachar sonraí 23andMe. Ciallaíonn sé seo go bhfuil gach eolas aige fút cheana féin ag 23andMe. Cé go bhfuil beartas príobháideachta i bhfeidhm, ní chiallaíonn sé sin go bhfuil a fhios againn go cinnte nach sceithfear ár gcuid faisnéise. In 2018, d’fhógair cuideachta cógaisíochta ollmhór, GlaxoSmithKline, comhpháirtíocht $ 300 milliún le 23andMe. Is éard atá i gceist leis an mbeart gur féidir leo na sonraí a úsáid chun an sampla stóráilte a anailísiú, drugaí nua a imscrúdú chun sonraí géiniteacha a fhorbairt agus a fhorbairt maidir leis an gcaoi a roghnaítear othair le haghaidh trialacha cliniciúla. Deir an dá gcomhlachta nach bhfuil sé seo á dhéanamh acú gan toiliú na h-úsáideora. (Martin, 2020)
In 2018, dúirt ceithre phríomhchuideachta sinsearachta nach ligfidís an FBI isteach ina mbunachair sonraí gan bharántas. Ach go luath ina dhiaidh sin d’athraigh an comhlacht is lú, Family Tree DNA, a intinn. Thosaigh siad ag ligean don FBI DNA a uaslódáil ó choirp nó ó shamplaí fola agus anailís a dhéanamh ar an mbunachar sonraí chun ainmneacha agus gaolta daoine a sheiceáil.
Ba é an rud ba scanrúla faoi seo nár cuireadh na húsáideoirí ar an eolas faoin athrú seo ar bheartas. Ciallaíonn sé seo gur féidir ár DNA agus ár gcuid faisnéise pearsanta a thógáil uainn ag am ar bith. Ní bhacann mórchuid na ndaoine leis na comhaontuithe úsáideora a léamh. (More than 26 million people have taken an at-home ancestry test, 2020)
Íomhá ag léiriú na méid úsáideoirí de Ancestry DNA, 23andMe agus comhlachtaí eile
Mar a fheictear san íomhá thíos, bailíonn brandaí na meán shóisialta a lán sonraí faoina n-úsáideoirí. Bailíonn Facebook os cionn 70% de na sonraí atá ar fáil dó. Bailíonn Instagram beagnach 59% de na sonraí atá ar fáil dó, agus bailíonn Tinder beagnach 56%.
Chuir an íomhá seo iontas orm mar tá roinnt de na feidhmchláir seo íoslódáilte agam agus ní raibh a fhios agam go raibh rochtain acu ar an bhfaisnéis seo.
Ní thuigim cén fáth a bhfuil na sonraí seo de dhíth ar chuid de na feidhmchláir seo. níor cheart go mbeadh gá le meáchan, caitheamh aimsire, leasanna, agus úinéireacht peataí le haon aip dar liom.
Is féidir le cuideachtaí na píosaí faisnéise seo a thrádáil agus a dhíol le bróicéirí sonraí, Ach cad iad bróicéirí sonraí?
Bróicéirí Sonraí
Is gnólachtaí iad bróicéirí sonraí a bhailíonn sonraí iad féin nó a cheannaíonn siad iad ó gnólachtaí eile (cuideachtaí cárta creidmheasa, cuideachtaí árachais) agus a dhéanann cuardach ar an idirlíon chun faisnéis úsáideach a fháil faoi úsáideoirí. Is tionscal brabúsaí é bróicéireacht sonraí i Meiriceá, a ghineann $ 200 billiún in ioncam in aghaidh na bliana, agus tá sé fós ag fás. (The Data Brokers: Selling your personal information, 2020)
Féadfaidh siad faisnéis a bhailiú ó fhoinsí ar líne agus as líne mar shampla:
- Na meáin shóisialta
- Stair gréasáin
- Stair ceannaigh ar líne agus as líne agus faisnéis bharánta
- Faisnéis maidir le cárta creidmheasa
- Taifid rialtais (ceadúnas tiomána, teastais bhreithe, ceadúnais phósta, srl).
Na gcineálacha sonraí a bhailíonn agus a dhíolann bróicéirí:
- Ainm iomlán
- Seoladh reatha agus seoladh roimhe seo
- Uimhir theileafóin
- Seoladh ríomhphoist
- Aois agus inscne
- Uimhir leasa shóisialaigh
- Ioncam
- Oideachas agus slí bheatha (Wlosik, 2020)
space
space
space
Cheap mé go raibh an físeán thuas an-suimiúil ar fad. Labhraíonn Madhumita Murgia faoin gcaoi ar thosaigh sí ag fáil amach cad atá ar eolas ag gnólachtaí maidir lenar eolas pearsanta. Thosaigh sí ag fiosrú conas a bhailíonn, a phacálann agus a dhíolann bróicéirí sonraí próifílí mionsonraithe daoine. Léiríonn sí go bhfuil muide ina tháirge dos na comhlachtaí móra seo mar gceall gur cuirtear ár gcuid gluaiseachtaí i bpacáiste agus a ndíoltar iad le comhlachtaí móra.
Pointe an-spéisiúil a bhí aici ná nach féidir aon aitheantóirí pearsanta mar ár n-ainmneacha agus ár n-uimhir slándála náisiúnta a thaispeáint. Áfach, is é sonraí pearsanta ná aon rud gur féidir a rianú díreach ar ais chugat gan aon ghá le faisnéis bhreise. Dúirt sí gur féidir leat rianú siar ar dhuine ar bith nach bhfuil ach do chód poist, do dháta breithe agus d’inscne. Is féidir na rudaí seo a dhíol gan do chead toisc nach meastar gur sonraí pearsanta iad.
Fuair an Dr. Latanya Sweeney i Meiriceá amach gur féidir 87% de Mheiriceánaigh a shainaithint go uathúil trí úsáid a bhaint as a gcód poist, a ndáta breithe agus a n-inscne.
Is féidir linn glacadh leis go bhfuil an dóchúlacht i bhfad níos airde in Éirinn, áit a bhfuil i bhfad níos lú daoine ann.
Is ábhar iontais é seo toisc go bhfuil comhlachtaí ag rá linn nach bhfuil ár gcuid faisnéise pearsanta á díol, ach ní ceaptar gur sonraí pearsanta iad ár n-inscne, zipcode agus dáta breithe ach is féidir muid a aithint go uathúil ó na trí rudaí sin.
‘Cookies’
Úsáidtear ‘Cookies’ mar spiairí a bhailíonn faisnéis faoi do nósanna Idirlín mar shampla: na leathanaigh a dtugann tú cuairt orthu go minic agus na hábhair a bhfuil spéis agat iontu. Is í an fhadhb atá ann ná go roinneann siad an fhaisnéis seo de ghnáth le gnólachtaí anailíse sonraí nó cuideachtaí a dhearann feachtais margaíochta spriocdhírithe.
Nuair a logálann tú isteach do chuntas mean soisialta nó ríomhphoist, úsáidtear ‘cookies’ chun d’ainm úsáideora agus do phasfhocal a shábháil ansin duit.
Déanann ‘cookies’ anailís ar na suíomhanna a ndéanann tú cuardach ar an idirlíon agus díríonn siad ort fógraí atá bunaithe ar do chuardach. (Security, 2020)
space
space
spac
space
space
space
Mura dteastaíonn uait ‘fianáin’ a úsáid anseo bealach duit iad a scriosadh ó do bhrabhsálaí:
- Chrome
- Oscail Chrome ar do ríomhaire.
- Ag an mbarr ar dheis, cliceáil More Lake agus ansin Socruithe.
- Faoi ‘Príobháideacht agus slándáil’, cliceáil ‘Cookies’ agus sonraí láithreáin eile.
- Cliceáil Féach ar na ‘Cookies’ agus na sonraí suímh go léir agus ansin Scrios iad go léir.
- Deimhnigh trí chliceáil Glan ar fad.
(Cookies wissen, inschakelen en beheren in Chrome – Computer – Google Chrome Help, 2020)
- Internet Explorer
- Open Internet Explorer
- roghnaigh an cnaipe Uirlisí
- cliceáil Slándáil
- roghnaigh Scrios an stair brabhsála.
- Roghnaigh na fianáin agus bosca seiceála sonraí an láithreáin ghréasáin agus roghnaigh scriosadh.
(2020)
- IOS
- Téigh isteach i Socruithe (Settings)
- Cliceáil Safari
- Cas air Bloc Gach ‘Cookies’.
(Manage cookies and website data in Safari on Mac, 2020)
Trí na ‘Cookies’ seo a scriosadh nó a bhac, ní bheidh tú in ann:
- logáil isteach i suíomh cé go n-úsáideann tú an t-ainm úsáideora agus an focal faire ceart.
- D’fhéadfadh go bhfeicfeá teachtaireacht go bhfuil ‘Cookies’ ag teastáil nó go bhfuil ‘Cookies’ díchumasaithe i do bhrabhsálaí.
- Ní oibríonn roinnt gnéithe de shuíomh.
Céimeanna is féidir linn a ghlacadh chun muid féin a chosaint
Úsáid na céimeanna simplí seo chun d’fhaisnéis phearsanta a chosaint:
- Na Meáin Shóisialta
Is céim an-simplí é seo gur féidir le gach duine a thógáil. Caithfidh tú a bheith ar an eolas faoin bhfaisnéis a roinneann tú go poiblí ar na meáin shóisialta. Ná roinn aon sonraí sláinte nó aon sonraí pearsanta fút féin mar shampla do sheoladh, do dáta breithe srl. Ná cur suíomhanna a bhfuil tú ann ar do phictiúir, bain úsáid as an ‘seiceáil isteach’, agus más mian leat a bheith an-chúramach, bí cúramach faoi na rudaí a dhéanann tú ‘like’ air agus na daoine a leanann tú.
Bunaithe ar an bhfaisnéis is maith leat ar na meáin shóisialta. D’fhéadfadh an rialtas poist bholscaireachta a sheoladh chugat chun do bhealach smaointeoireachta a athrú.
Sa bhliain 2016, d’úsáid náisiúnaigh na Rúise fógraí spriocdhírithe trí chuntais bhréige ar na meáin shóisialta chun vótálaithe sna Stáit Aontaithe a chur amú. Dhírigh go leor de na fógraí ar bholscaireacht. Chaith ‘Internet Research Agency’, gníomhaireacht Rúiseach a dhéanann sainfheidhmiú ar chúbláil shóisialta agus pholaitiúil, $ 1.25 milliún in aghaidh na míosa ag cur isteach ar an toghchán agus shroich siad 11.4 milliún duine lena gcuid fógraí. (Fake news, propaganda spread quickly on social media – The Daily Universe, 2020).
2. VPN (Líonra príobháideach fíorúil)
Cruthaíodh VPN chun cabhrú leat do phríobháideacht ar líne a chosaint agus chun go mbeadh sé deacair do chuid faisnéise a haicáil. Nuair a úsáideann tú VPN ní féidir le duine ar bith an rud atá á chuardach agat ar líne a fheiceáil, ní fiú do sholáthraí seirbhíse. Cuireann criptiú cosc ar daoine an fhaisnéis íogair a chuireann tú isteach ar láithreáin ghréasáin a fheiceáil mar shampla: d’fhocail faire, faisnéis phearsanta, sonraí bainc srl. Mar gceall go bhfuil do eolas pearsanta ag VPN, ní mór dóibh polasaithe príobháideachta soladacha agus bearta slándála láidre a bheith acu. Cuireann sé seo cosc ar gnólachtaí a bheith ar an eolas ar do shuíomh freisin toisc nach bhfuil do sheoladh IP fíor le feiceáil taobh thiar de do sheoladh VPN. Ligeann sé seo don úsáideoir an t-idirlíon a bhrabhsáil go príobháideach.
Tairgeann VPNanna iontaofa gnéithe éagsúla cosanta príobháideachta, mar:
- Polasaithe Gan Logáil
Cuireann beartais chrua frith-logála cosc ar sholáthraithe VPN do ghníomhaíocht ar líne a thaifeadadh. Ní stórálann siad do chuid faisnéise, ciallaíonn sé sin nach féidir leo í a thabhairt do ghníomhaireachtaí faireachais rialtais, fiú má iarrtar orthu. Ciallaíonn sé freisin, má thagann an VPN i gcontúirt, ní féidir leis na daoine sin aon eolas pearsanta a fháil ó na freastalaithe VPN.
- Cosaint Sceitheadh DNS
Gach uair a théinn tú ar suíomh Gréasáin, seolann do ríomhaire iarratas chuig freastalaí DNS chun seoladh IP an láithreáin ghréasáin a fhoghlaim. Rachadh an iarraidh seo chuig freastalaithe DNS do sholáthraí seirbhíse idirlín, agus nochtann sé seo do ghníomhaíocht idirlín chuig do sholáthraí seirbhíse idirlín. Fiú nuair a bhaintear úsáid as VPN is féidir leis seo a tharlú ach cuireann cosaint sceitheadh DNS cosc air seo. (How to Block GPS Tracking On My Phone, Tablet and Laptop, 2020)
3. Exodus Privacy
space
space
space
space
space
space
space
space
Ba cheart duit aipeanna a scriosadh as do ghuthán nach n-úsáideann tú go minic nó má fhaigheann tú amach go bhfuil rochtain acu ar aipeanna nó acmhainní eile ar do ghuthán.
Déanann Exodus anailís ar fheidhmchláir Android. Tá sé an-úsáideach mar is minic nach mbíonn a fhios againn cad a aontaímid leis nuair a dhéanaimid aip a íoslódáil. Píosa bogearraí é rianaitheoir atá i gceist chun sonraí fút nó faoi na rudaí a dhéanann tú a bhailiú. Suíomh Gréasáin é seo agus aip freisin. Iontrálann tú san aip ar mhaith leat eolas a fháil air agus insíonn sé duit a bhfuil rochtain ag an aip sin air.
- seiceálann sé feidhmchlár Android
- anailís a dhéanamh ar fheidhmchlár nua Android trí anailís a iarraidh
- liosta uirlisí agus rudaí is féidir leat a dhéanamh chun do phríobháideacht ar d’fhón cliste a fheabhsú
Tracáil
- Facebook Login
- Facebook analytics
- Facebook Places
- Google analytics
Ceadanna
- Ceamara
- Líonraí Idirlíon
- Suíomh
- Stóráil léite (cárta SD)
- Athrú agus scrios ábhar ar an cárta SD
- Fuaim a thaifeadadh
Na haipeanna a raibh á úsáid agam:
4. DuckDuck Go a úsáid
Is inneall cuardaigh é DuckDuckgo nach rianaíonn do ghluaiseachtaí mar a dhéanann Google. Ar Google, déantar do chuardach a rianú, a ghearradh agus a phacáistiú i bpróifíl sonraí d’fhógróirí chun tú a leanúint timpeall an idirlín.
“Gach uair a dhéanann tú cuardach ar DuckDuckGo, bíonn sé mar nach raibh tú riamh ar an idirlíon roimhe seo. Ní dhéanaimid aon rud a stóráil a fhéadann do chuardach a cheangal leat go pearsanta, nó fiú iad a cheangal le chéile i stair chuardaigh a d’fhéadfaí a cheangal níos déanaí duit” (Why Should I Use DuckDuckGo Instead of Google?, 2020)
Seo físeán chun a thaispeáint duit conas DuckDuckGo a dhéanamh mar d’inneall cuardaigh réamhshocraithe.
space
space
space
space
space
Macnamh
Domsa go pearsanta, mothaím ana-neirbhíseach faoin todhchaí tar éis an eolas seo a léamh. Tá sé an-scanrúla dom go bhfuil an eolas go léir fúm ag comhlachtaí móra. Mothaím go bhfuil muid i dtroidim i dtreo an- dainséarach mar sochaí murar tarlaíonn aon rud chun ár eolas a chóiméad faoi rún agus go pearsanta linn. Caithfidh go bhfuil bealach ann go bhfuil comhlachtaí in ann seirbhísí agus táirgí a thabhairt dúinn gan ár sonraí a chóiméad agus a stóráil.
Theastaigh uaim treoir éasca céim ar chéim a chruthú do dhaoine chun iad féin a chosaint mar is cosúil go bhfuil sé ró-deacair é a dhéanamh ar dtús. Chun an fíreanna a rá, ní gá duit rudaí an-chasta a dhéanamh chun tú féin a chosaint agus is féidir é a dhéanamh trí rudaí simplí a athrú.
Tagairtí
Seife, C., 2020. 23Andme Is Terrifying, But Not For The Reasons The FDA Thinks. [online] Scientific American. Available at: <https://www.scientificamerican.com/article/23andme-is-terrifying-but-not-for-the-reasons-the-fda-thinks/> [Accessed 4 December 2020].
23andme.com. 2020. About Us – 23Andme. [online] Available at: <https://www.23andme.com/about> [Accessed 6 December 2020].
Martin, N., 2020. How DNA Companies Like Ancestry And 23Andme Are Using Your Genetic Data. [online] Forbes. Available at: <https://www.forbes.com/sites/nicolemartin1/2018/12/05/how-dna-companies-like-ancestry-and-23andme-are-using-your-genetic-data/?sh=16407b486189> [Accessed 6 December 2020].
MIT Technology Review. 2020. More Than 26 Million People Have Taken An At-Home Ancestry Test. [online] Available at: <https://www.technologyreview.com/2019/02/11/103446/more-than-26-million-people-have-taken-an-at-home-ancestry-test/#:~:text=Although%2023andMe%20has%20not%20publicly%20released%20a%20figure,million%20mark.%20The%20data%20comes%20with%20some%20caveats.> [Accessed 7 December 2020].
Wlosik, M., 2020. What Is A Data Broker And How Does It Work? – Clearcode Blog. [online] Clearcode | Custom AdTech and MarTech Development. Available at: <https://clearcode.cc/blog/what-is-data-broker/> [Accessed 9 December 2020].
Businessnewsdaily.com. 2020. [online] Available at: <https://www.businessnewsdaily.com/10625-businesses-collecting-data.html> [Accessed 7 December 2020].
Cbsnews.com. 2020. The Data Brokers: Selling Your Personal Information. [online] Available at: <https://www.cbsnews.com/news/the-data-brokers-selling-your-personal-information/> [Accessed 9 December 2020].
Security, P., 2020. How Do Cookies Work? – Panda Security Mediacenter. [online] Panda Security Mediacenter. Available at: <https://www.pandasecurity.com/en/mediacenter/security/cookies/> [Accessed 9 December 2020].
DuckDuckGo Blog. 2020. Why Should I Use Duckduckgo Instead Of Google?. [online] Available at: <https://spreadprivacy.com/why-use-duckduckgo-instead-of-google/> [Accessed 9 December 2020].
Le VPN. 2020. How To Block GPS Tracking On My Phone, Tablet And Laptop. [online] Available at: <https://www.le-vpn.com/protecting-location-data/> [Accessed 9 December 2020].
The Daily Universe. 2020. Fake News, Propaganda Spread Quickly On Social Media – The Daily Universe. [online] Available at: <https://universe.byu.edu/2018/12/26/fake-news-influence-spreads-quickly-on-social-media/> [Accessed 9 December 2020].
Support.google.com. 2020. Cookies Wissen, Inschakelen En Beheren In Chrome – Computer – Google Chrome Help. [online] Available at: <https://support.google.com/chrome/answer/95647?hl=nl> [Accessed 10 December 2020].
Support.microsoft.com. 2020. [online] Available at: <https://support.microsoft.com/en-us/help/278835/how-to-delete-cookie-files-in-internet-explorer> [Accessed 10 December 2020].
Apple Support. 2020. Manage Cookies And Website Data In Safari On Mac. [online] Available at: <https://support.apple.com/en-ie/guide/safari/sfri11471/mac> [Accessed 10 December 2020].
Blog.sucuri.net. 2020. [online] Available at: <https://blog.sucuri.net/2019/08/internet-cookies-what-are-they-and-are-they-good-or-bad.html> [Accessed 10 December 2020].
Huffpost.com. 2020. Huffpost Is Now A Part Of Verizon Media. [online] Available at: <https://www.huffpost.com/entry/what-your-fitbit-doesnt-w_b_8851664> [Accessed 11 December 2020].
Fast Company. 2020. 23Andme: Most Innovative Company | Fast Company. [online] Available at: <https://www.fastcompany.com/company/23andme> [Accessed 11 December 2020].
Ellie's Insights 